سامانه سهیم ثبت احوال: گامی بزرگ در تایید هویت دیجیتال و تسهیل خدمات دولتی
به گزارش تجارگستران ؛ سازمان ثبت احوال کشور، در دنیای امروز که سرعت حرف اول را می‌زند و خدمات به سمت دیجیتالی شدن پیش می‌روند، نیاز به روش‌های سریع، دقیق و امن برای تایید هویت افراد بیش از پیش احساس می‌شود. سازمان ثبت احوال کشور به عنوان متولی اصلی ثبت وقایع حیاتی و صدور اسناد هویتی در ایران، نقشی کلیدی در این زمینه ایفا می‌کند. یکی از مهم‌ترین ابزارهای این سازمان در راستای تحقق دولت الکترونیک و ارائه خدمات هوشمند، “سامانه سهیم” است. اما سامانه سهیم چیست و چرا اینقدر اهمیت دارد؟
سامانه سهیم؛ پلی میان ثبت احوال و سایر دستگاه‌ها
به زبان ساده، سامانه سهیم (سامانه هویت یکتای ایران من) یک بستر الکترونیکی امن است که توسط سازمان ثبت احوال کشور طراحی و پیاده‌سازی شده است. هدف اصلی این سامانه، فراهم کردن امکان دسترسی ایمن و کنترل شده سایر نهادها، سازمان‌ها و حتی بخش خصوصی (در موارد مجاز و با رعایت قوانین) به اطلاعات هویتی افراد، با کسب رضایت خود فرد، است. این اطلاعات می‌تواند شامل تایید زنده بودن فرد، وضعیت تاهل، مشخصات شناسنامه‌ای و سایر اطلاعات پایه ثبت احوال باشد که برای ارائه خدمات مختلف ضروری هستند.
پیش از راه‌اندازی سامانه سهیم، بسیاری از فرآیندهای اداری و بانکی که نیاز به تایید هویت داشتند، به صورت دستی و با استفاده از کپی مدارک شناسایی انجام می‌شد. این روش‌های سنتی مشکلات زیادی به همراه داشت:
- احتمال جعل و تقلب: کپی مدارک به راحتی قابل جعل بودند و این موضوع ریسک کلاهبرداری را افزایش می‌داد.
- کند بودن فرآیندها: تایید اصالت مدارک زمان‌بر بود و موجب کند شدن ارائه خدمات می‌شد.
- هزینه‌های بالا: هم برای مردم (نیاز به تهیه کپی متعدد) و هم برای سازمان‌ها (نیاز به نیروی انسانی برای بررسی و نگهداری مدارک).
- عدم دقت کافی: خطای انسانی در بررسی مدارک کاغذی همیشه وجود داشت.
- عدم امکان ارائه خدمات آنلاین: بسیاری از خدمات به دلیل نیاز به احراز هویت حضوری، امکان ارائه غیرحضوری و آنلاین را نداشتند.
- سامانه سهیم دقیقاً برای حل این چالش‌ها طراحی شده است. این سامانه به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا به صورت برخط و مستقیم از پایگاه داده مرکزی ثبت احوال، صحت اطلاعات هویتی فرد مورد نظر را استعلام و تایید کنند، بدون نیاز به مدارک کاغذی یا فرآیندهای دستی طولانی.
چگونه سامانه سهیم کار می‌کند؟
مکانیسم کار سامانه سهیم بر پایه “رضایت کاربر” و “امنیت اطلاعات” استوار است. فرض کنید شما برای دریافت وامی به بانک مراجعه کرده‌اید یا قصد ثبت سند در دفترخانه‌ای را دارید. این نهادها برای ارائه خدمت به شما نیاز دارند که هویت شما را به صورت دقیق تایید کرده و از صحت اطلاعاتی مانند نام، نام خانوادگی، کد ملی و وضعیت حیات شما مطمئن شوند.
در گذشته، شما باید کپی شناسنامه و کارت ملی ارائه می‌دادید. اما با وجود سامانه سهیم، فرآیند به این شکل تغییر می‌کند:
نهاد خدمت‌دهنده (بانک، دفترخانه و…) درخواست تایید هویت شما را از طریق سامانه سهیم برای سازمان ثبت احوال ارسال می‌کند.
این درخواست حاوی اطلاعات محدودی از شما (مانند کد ملی) است.
سازمان ثبت احوال درخواست را دریافت کرده و اطلاعات شما را در پایگاه داده خود بررسی می‌کند.
نتیجه استعلام (مانند تایید صحت کد ملی، وضعیت زنده بودن) به صورت رمزنگاری شده و امن از طریق سامانه سهیم به نهاد درخواست‌کننده ارسال می‌شود.
مهم‌ترین نکته اینجاست که در بسیاری از موارد، این فرآیند با اطلاع و رضایت خود فرد انجام می‌شود. یعنی شما به آن نهاد اجازه می‌دهید که اطلاعات هویتی شما را از ثبت احوال استعلام کند. این موضوع حریم خصوصی افراد را تا حد زیادی حفظ می‌کند.
مزایای استفاده از سامانه سهیم چیست؟
راه‌اندازی و توسعه سامانه سهیم مزایای فراوانی برای افراد، سازمان‌ها و کل بدنه دولت به همراه دارد:
برای شهروندان:
- سرعت در دریافت خدمات: فرآیندهای اداری و بانکی که نیاز به تایید هویت دارند، بسیار سریع‌تر انجام می‌شوند. نیازی به صرف وقت برای تهیه کپی مدارک یا انتظار برای تایید دستی نیست.
- کاهش مراجعات حضوری: امکان دریافت بسیاری از خدمات به صورت غیرحضوری و آنلاین فراهم می‌شود، زیرا احراز هویت به صورت دیجیتال انجام می‌پذیرد.
- افزایش امنیت اطلاعات شخصی: اطلاعات هویتی شما به صورت امن بین سازمان ثبت احوال و نهادهای معتبر تبادل می‌شود و خطر افتادن مدارک شما به دست افراد سودجو کاهش می‌یابد.
- کاهش هزینه‌ها: صرفه‌جویی در زمان و هزینه رفت‌وآمد و تهیه مدارک.
برای سازمان‌ها و نهادها
- افزایش دقت و صحت: اطلاعات مستقیماً از منبع اصلی (پایگاه داده ثبت احوال) دریافت می‌شود و خطای انسانی در ورود یا بررسی اطلاعات از بین می‌رود.
- مبارزه با جعل و تقلب: امکان استفاده از مدارک شناسایی جعلی تقریباً غیرممکن می‌شود، زیرا تایید هویت بر اساس اطلاعات اصلی در پایگاه داده صورت می‌گیرد.
- کاهش هزینه‌های عملیاتی: نیاز به نگهداری حجم بالای کپی مدارک کاغذی و نیروی انسانی برای بررسی آن‌ها کاهش می‌یابد.
- تسریع در ارائه خدمات: فرآیندهای داخلی سازمان برای تایید هویت به شدت سرعت می‌گیرند.
- افزایش بهره‌وری: کارکنان می‌توانند وقت خود را صرف امور مهم‌تری کنند.
- سامانه سهیم یکی از زیرساخت‌های اساسی برای ارائه خدمات دولتی به صورت الکترونیکی و هوشمند است.
- مدیریت بهتر داده‌ها: امکان استفاده از داده‌های دقیق و به‌روز برای برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان فراهم می‌شود.
- افزایش شفافیت: فرآیندهای اداری شفاف‌تر می‌شوند.
- کاهش فساد اداری: با حذف دخالت انسان در برخی فرآیندهای تایید هویت، زمینه برای فساد کاهش می‌یابد.
چه نوع اطلاعاتی از طریق سامانه سهیم قابل تبادل است؟
دسترسی به اطلاعات از طریق سامانه سهیم کاملاً کنترل شده و بر اساس نیاز هر نهاد تعریف می‌شود. این به این معنا نیست که هر سازمانی به تمام اطلاعات شما دسترسی پیدا کند. معمولاً اطلاعاتی که از طریق این سامانه تبادل می‌شوند، شامل موارد پایه هویتی و وقایع حیاتی ضروری برای ارائه یک خدمت خاص هستند. به عنوان مثال:
- تایید صحت کد ملی و مطابقت آن با نام و نام خانوادگی.
- وضعیت حیات فرد (زنده/متوفی).
- وضعیت تاهل (مجرد/متاهل).
- اطلاعات پایه شناسنامه‌ای مانند نام پدر، تاریخ تولد.
این اطلاعات تنها در حد ضرورت و برای خدمت مورد نظر در اختیار سازمان درخواست‌کننده قرار می‌گیرد و دسترسی به اطلاعات حساس‌تر مانند آدرس، سابقه بیماری یا اطلاعات خانوادگی (بجز موارد مرتبط با ثبت احوال مانند نام همسر یا تعداد فرزندان در صورت نیاز و اجازه قانونی) از طریق این سامانه امکان‌پذیر نیست.
خدمات هوشمند سامانه سهیم
سامانه سهیم تنها یک ابزار برای تایید هویت نیست؛ بلکه بخشی حیاتی از اکوسیستم خدمات دیجیتال کشور است. با گسترش استفاده از این سامانه، شاهد تسهیل فرآیندهای مختلفی خواهیم بود، از جمله:
- ثبت‌نام‌های دانشگاهی و آموزشی.
- دریافت خدمات درمانی و بیمه‌ای.
- انجام امور بانکی و مالی.
- ثبت اسناد رسمی در دفاتر اسناد رسمی.
- دریافت انواع مجوزها و پروانه‌ها.
- امور مربوط به انتخابات و مشارکت‌های مدنی.
در سامانه سهیم سازمان ثبت احوال کشور را می‌توان به عنوان یک زیرساخت مطمئن و کارآمد در زمینه مدیریت و تبادل اطلاعات هویتی در فضای دیجیتال در نظر گرفت. این سامانه با حفظ حریم خصوصی افراد و تاکید بر کسب رضایت آن‌ها، به تسهیل امور، افزایش سرعت و دقت در ارائه خدمات و مبارزه با فساد و تقلب کمک شایانی می‌کند و گامی مهم در جهت تحقق دولت الکترونیک و رفاه شهروندان ایرانی محسوب می‌شود.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید