فتاوای مراجع و علمای شیعه و سنی بر جواز مصرف زکات فطره برای آزادی زندانیان غیرعمد

روابط عمومی ستاد دیه کشور با یادآوری وجوب پرداخت زکات فطریه پس از پایان ماه مبارک رمضان، از مؤمنان خواست تا با ادای فوری این فریضه الهی، شادی عید را با نیازمندان جامعه، به ویژه بدهکاران مالی غیربزهکار که صرفاً به دلیل ناتوانی در پرداخت دیون خود راهی زندان شده‌اند، سهیم شوند. این افراد که به دلیل نداشتن پشتوانه مالی و تأخیر در پرداخت بدهی، مدت حبسشان طولانی شده و از جامعه دور مانده‌اند، مشمول مستضعفانی هستند که زکات فطره به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

بنا بر فتوای رهبر معظم انقلاب، در صورت نیاز موردی، می‌توان زکات فطره را به عنوان هدیه به فرد مستحق یا خانواده زندانی گرفتار بند اهدا کرد، بدون آنکه لازم باشد صراحتاً عنوان شود که این مبلغ زکات فطره است، اما نیت پرداخت‌کننده باید زکات فطره باشد.

در سال‌های اخیر، مصرف زکات فطره برای آزادی زندانیان نیازمند مورد توجه بسیاری از علما قرار گرفته و اغلب فقهای شیعه و سنی جواز این اقدام خداپسندانه را تأیید کرده‌اند. آیت‌الله مکارم شیرازی نیز در پاسخ به استفتائی، پرداخت زکات فطره برای بدهی افراد فقیر و آزادی زندانیان نیازمند را بلامانع دانسته است.

ستاد دیه خواستار پرداخت زکات فطریه برای آزادی زندانیان نیازمند شد

آیت‌الله سیستانی نیز در پاسخ کتبی به رئیس اسبق سازمان زندان‌ها، پرداخت زکات برای آزادی زندانی نیازمند را در صورت احراز شرایط فقیر بودن او جایز شمرده‌اند. آیت‌الله نوری همدانی نیز صراحتاً تخصیص فطریه به زندانیان جرایم غیرعمد را جایز دانسته و فرموده‌اند در صورتی که دین از راه غیر معصیت بر ذمه آن‌ها باشد، صرف زکات در راه آزادی این افراد اشکالی ندارد. آیت‌الله بهجت رحمت‌الله‌علیه نیز در پاسخ به این سؤال، به‌طور خلاصه و مکتوب، آن را بلامانع اعلام کرده‌اند.

همچنین، مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی و آیت‌الله وحید خراسانی نیز با قید شرایطی، پرداخت زکات فطره برای آزادی زندانیان نیازمند را تأیید کرده‌اند. مرحوم آیت‌الله جواد تبریزی نیز تخصیص زکات به این امر را با این احتیاط که فرد محبوس متجاهر به فسق یا تارک‌الصلوة نباشد، جایز دانسته‌اند. در مجموع، قریب به اتفاق فقها در صورت احراز فقر و نیاز زندانیان، مصرف زکات فطریه برای آزادی آن‌ها را تأیید کرده‌اند.

در میان علمای اهل سنت نیز، شیخ حسام‌الدین مجتهدی و ماموستا سید صلاح‌الدین حسامی، پرداخت زکات برای آزادی زندانیان تحت حمایت ستاد دیه را جایز دانسته‌اند.

ستاد مردمی دیه در آستانه عید سعید فطر از عموم مؤمنان و هموطنان روزه‌دار دعوت کرده است تا با پرداخت زکات فطره و سایر وجوهات شرعی خود به این امر خیر، ضمن آزادی محکومان جرایم غیرعمد از زندان، شادی را به کانون خانواده‌های بیش از ۱۲ هزار زندانی غیرعمد در سراسر کشور هدیه کنند. این اقدام علاوه بر حمایت از اقشار ضعیف، به سلامت جامعه نیز کمک خواهد کرد.

هموطنان می‌توانند برای آزادی زندانیان تحت پوشش ستاد دیه، زکات فطریه خود را از طریق شماره حساب‌های ۷۴/۷۴ جام بانک ملت (شعبه مستقل مرکزی)، ۲۲۴۰ بانک رفاه (شعبه مرکزی) و ۷۷۷۷ بانک تجارت (شعبه مرکزی) یا واریز به شماره کارت بانک ملی ۶۰۳۷۹۹۱۱۹۹۵۱۷۵۰۳ (بنام ستاد دیه کشور) به حساب ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند واریز نمایند.